ورق چیست؟ معرفی انواع ورق

یکی از اصلی‌ترین و پایه‌ای‌ترین مواد اولیه برای تولید مقاطع فلزی مورد نیاز صنایع، ورق‌ها هستند. ورق صفحات فلزی صاف و مستطیلی شکلی هستند که در طیف گسترده‌ای از صنایع برای تولید محصولاتی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق‌ها را معمولاً به دو شکل رول (کلاف) و شیت (فابریک) بسته‌بندی و روانه بازار می‌کنند.

در حالت کلی دو روش اصلی نورد سرد و نورد گرم برای ساخت انواع ورق‌ها وجود دارد. هرکدام از این دو روش مزایای خاص خود را دارند و محصولات حاصل از آن‌ها بااینکه از یک جنس هستند اما ویژگی‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند.

مقایسه ورق‌های حاصل از نورد سرد با نورد گرم

روش نورد گرم نیاز به انرژی کمتری نسبت به نورد سرد دارد و همین موضوع باعث شده تا تولیدکنندگان تمایل بیشتری به ‌استفاده از این روش داشته باشند. همچنین در روش نورد گرم نیاز به تجهیزات کمتری وجود دارد. بااین‌حال ورق‌های حاصل از روش نورد گرم، سختی کمتری نسبت به محصولات حاصل از روش نورد سرد دارند.

محصولات حاصل از نورد سرد از کیفیت، دوام و استحکام بالاتری نسبت به نورد گرم برخوردارند و همچنین دقت ابعادی آن‌ها نیز بالاتری است. همین ویژگی‌ها باعث شده تا ورق حاصل از نورد سرد قیمت بالاتری نسبت به نوع گرم داشته باشد. از ورق‌های نورد گرم در تولید محصولات بزرگ و از محصولات نورد سرد در تولید محصولات کوچکتر استفاده می‌شود.

آشنایی با انواع ورق

شکل ظاهری، روش تولید و جنس ازجمله مواردی هستند که می‌توان بر اساس آن‌ها ورق‌ها را دسته‌بندی کرد. در ادامه به معرفی انواع ورق از لحاظ شکل ظاهری آن‌ها خواهیم پرداخت:

· ورق سیاه

این محصولات به روش نورد گرم تولید می‌شوند و به همین دلیل به‌خاطر ساخته شدن در حرارت بالا، لایه‌ای از اکسید بر روی آن‌ها تشکیل شده و ظاهری مشکی‌رنگ به خود می‌گیرند. این گروه خود بر اساس میزان سختی، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که طیفی از ورق‌های سیاه بین  ST33 تا ST57 را شامل می‌شوند. ورق‌های سیاه ST33 کمترین میزان کربن و بیشترین انعطاف‌پذیری را دارند. ورق‌های سیاه ST57 از بیشترین کربن و کمترین انعطاف‌پذیری برخوردارند.

·  ورق استیل

استحکام بالا، ضد زنگ، ضد خوردگی، مقاومت در برابر ضربه و مقاوم به دما و فشار بالا از ویژگی‌های بارز این محصولات هستند. ورق‌های استیل خود به انواع مختلفی همچون بگیر، نگیر، نسوز، مات، براق، خشدار، روکش‌دار و ضد اسید تقسیم می‌شوند. این دسته قابلیت ماشین‌کاری و جوشکاری بسیار مناسبی دارند.

·  ورق روغنی

نوع روغنی ابتدا توسط فرایند نورد گرم ساخته می‌شوند اما پس از اسیدشویی و روغن کاری، برای بار دوم تحت فرایند نورد سرد قرار گرفته و خود به سه دسته روغنی معمولی (ST12)، نیمه کششی (ST13) و فوق کششی (ST14) تقسیم می‌شوند.

·  ورق گالوانیزه

این محصولات که به «ورق پوشش ‌دار» نیز معروف هستند، درواقع ورق‌های روغنی می‌باشند که توسط لایه‌ای از روی پوشانده شده است. این گروه مقاومت بسیار بالایی در برابر اکسیداسیون و خوردگی دارند و گزینه‌ای مناسب برای استفاده در شرایطی هستند که احتمال نفوذ آب و رطوبت وجود دارد.

·  ورق اسیدشویی

پس از تولید ورق سیاه، برای از بین بردن لایه سیاه آن و همچنین زدودن انواع ناخالصی و آلودگی از سطح این محصولات، آن‌ها را توسط اسیدی مانند سولفوریک اسید شستشو می‌دهند. درنتیجه چنین کاری، ظاهر ورق براق می‌شود و می‌توان از آن در صنایعی همچون خودروسازی استفاده کرد.

·  ورق رنگی

این دسته درواقع نوعی ورق گالوانیزه محسوب می‌شوند که لایه‌ای از رنگ الکترواستاتیک بر روی آن‌ها پاشیده شده است.

·  ورق آجدار

ورق‌های آجدار طی فرایند نورد گرم تولید می‌شوند و روی سطح آن‌ها برآمدگی‌هایی به شکل الماسی، شطرنجی یا بادامی وجود دارد. از این محصولات در مواردی که احتمال سرخوردن افراد وجود دارد مانند پله‌های اضطراری استفاده می‌شود.

کاربرد ورق در صنایع مختلف

مواردی که تاکنون ذکر شد همگی جزو ورق‌های فولادی محسوب می‌شوند اما این محصولات را می‌توان از متریال‌های دیگری همچون آلومینیوم و مس/برنج نیز تولید کرد. چراکه گاهی در صنایع مختلف، به ورق‌هایی با ویژگی‌های متفاوت نیاز است. ورق آلومینیومی از وزن کم، انعطاف‌پذیری بالا، استحکام زیاد و ظاهری براق برخوردار است و کاربردهای گسترده‌ای در صنایع دارد.

ورق مس/برنج به‌آسانی لحیم‌کاری، جوشکاری و سردکاری می‌شود. همچنین وجود مس در این محصولات لایه‌ای نازک را در سطح آن‌ها تشکیل می‌دهد که مانع از پوسیدگی و خوردگی آن‌ها می‌شود. در حالت کلی از ورق‌ها در صنایعی همچون خودروسازی، ساخت کشتی، ساخت انواع لوله‌های فلزی، ساخت انواع اتصالات، ساختمان‌سازی، ساخت ریل‌ها و قطعات راه‌آهن، تجهیزات کشاورزی، درب‌ها و قفسه‌ها، میله‌های I شکل و سقف‌های شیروانی استفاده می‌شود.